Λεκάκης: «Kανέναν δεν μπορείς να τον πας παραπέρα, απ’ όσο ο ίδιος έχει θέσει το όριό του»

Ο Γιώργος Λεκάκης σπούδασε Κοινωνιολογία / Λαογραφία και Δημοσιογραφία. Ως δημοσιογράφος έχει εργασθεί στις εφημερίδες "Νέα", "Ρωμιοσύνη", "Κέρδος", "Νέα Αυριανή", "Θεσσαλονίκη" και ως αρχισυντάκτης στις "Χρυσές Σελίδες" του "Ελεύθερου Τύπου" (1995). Από το Μάρτιο του 2000 αρθρογραφεί στην εφημερίδα "Ελευθερία" του Λονδίνου, καθώς επίσης και σε μια σειρά επαρχιακών εντύπων με θέματα, πάντα, πολιτισμού.
Από το 2001 κατέγραφε τα ήθη και τα έθιμα της Ελλάδος, μέσα από τη σελίδα "Λαογραφία" του "Έθνους της Κυριακής". Από το 2003 στην ίδια εφημερίδα έγραφε τη στήλη "Ελληνικό Λεξικό". Από το 2005 αρθρογραφεί στο περιοδικό "Γεωτρόπιο" της "Ελευθεροτυπίας".
Το 2003 ο Σύνδεσμος των εν Ελλάδι Τουριστικών και Ταξειδιωτικών Γραφείων (HATTA) τον βράβευσε για «την εν γένει προσφορά του στον πολιτισμό και την πολιτιστική αρθρογραφία του».
Ο Γ. Λεκάκης επίσης είναι και στιχουργός. Τραγούδια του έχουν ερμηνεύσει σχεδόν όλοι οι μεγάλοι τραγουδιστές και τραγουδίστριες (Κ. Γκρέυ, Γ. Λύδια, Ά. Χρυσάφη, Π. Πάνου, Στ. Κόκοτας, Β. Μοσχολιού, Τ. Βοσκόπουλος, Μιχ. Μενιδιάτης, Δούκισσα, Λ. Διαμάντη, Π. Παπαδοπούλου, Γ. Μαργαρίτης, Μ. Χριστοδουλόπουλος, Πασχ. Τερζής, Β. Καρράς, Ν. Σφακιανάκης, κ.ά.), ενώ στίχους του έχουν μελοποιήσει οι σημαντικότεροι συνθέτες, όπως οι: Θαν. Πολυκανδριώτης, Χρ. Νικολόπουλος, Τ. Μουσαφίρης, Γ. Παλαιολόγου, Σπ. Παπαβασιλείου, Τ. Σούκας, Γ. Σπανός, κ.ά.
Δυο θεατρικά του έργα ανέβηκαν σε αθηναϊκές σκηνές. Έχει κυκλοφορήσει τρεις ποιητικές συλλογές (τη μία, μάλιστα, με τίτλο "Απάνθισμα" προλόγισε ο μεγάλος Έλληνας ηθοποιός Ντίνος Ηλιόπουλος). Η φιλία και η γνωριμία του με τον Ντίνο Ηλιόπουλο έκανε τον τελευταίο να του εμπιστευθεί την επιμέλεια της αυτοβιογραφίας του "Ένας Ηλιόπουλος ονόματι Ντίνος".
Έγραψε, επίσης, τα βιβλία: "Παγκόσμια Ιστορία των Πτήσεων", τη μελέτη "Η Θεσσαλονίκη στο Ελληνικό Τραγούδι", τη συλλογή διηγημάτων με τίτλο "7 φεγγάρια", το βιβλίο "Ήπειρος, η γωνιά που πέτρωσε στο 5", τη λαογραφική μελέτη "Τάματα και αναθήματα" (με πρόλογο του π. Γεωργίου Μεταλληνού, καθηγητή Θεολογίας στο Παν/μιο Αθηνών, και του συγγραφέα Ι.Μ. Χατζηφώτη, που κυκλοφόρησε και σε συλλεκτική έκδοση με τίτλο "Τάματα"), τα "Χρονογραφήματα για την Ελλάδα και τον πολιτισμό", τα βιβλία "Πολιτική" και "Ολυμπιακοί Αγώνες" (στη σειρά "Περίεργα και παράξενα"), "Το ημερολόγιο ενός λοχία από τη Μερόπη Πωγωνίου στον πόλεμο του '40", το λεύκωμα "Σαμοθράκη / Ιερά Νήσος", το βιβλίο με cd "Βήσσανη: Τα πολυφωνικά τραγούδια της", το λεύκωμα "Αιγαίο / ετυμολογίες νήσων", το λεύκωμα "Παραδοσιακές φορεσιές της Ελλάδας", το "Η άγνωστη Μικρά Ασία", το "Αρχαία και σύγχρονα ιστορικά ναυάγια των ελληνικών θαλασσών / Η λαογραφία της θάλασσας", το "Ίμβρος παιπαλόεσσα, το Ιερό νησί του Ερμού, τ’ ουρανού και των δακρύων", την ανθολογία "Ελλάδος εγκώμιον", κ.ά.

Η ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ
Κύριε Λεκάκη, όταν ήσασταν μικρός τι λέγατε ότι θέλετε να γίνετε όταν μεγαλώσετε;
Δεν θυμάμαι να έλεγα κάτι. Ίσως "να μη γίνω πολιτικός". Πρωιανθής έλεγα να γίνω ένας σκεπτόμενος άνθρωπος. Ο πατέρας μου, μου είχε πει να γίνω χρήσιμος άνθρωπος. Αλλά τον πατέρα μου τον έχασα νωρίς. Κι έτσι πορεύτηκα με δικό μου αξιοκρατικό σύστημα μέσα μου, που προέκυψε από τους νόμους της ζωής, όπως τους βίωσα από πολύ μικρός…
Πάντως, «τους Λαιστρυγόνες και τους Κύκλωπες δεν θα τους συναντήσεις, αν δεν τους κουβανείς μέσ’ στην ψύχή σου». Κι εγώ δεν τους κουβαλώ…

Ποιοι ήταν αυτοί που σας μύησαν στο χώρο της έρευνας;
Πρώτος απ’ όλους ο Μάνος Λοΐζος, με το ανοιχτό μυαλό του. Πήγαινα για κιθάρα και να γράψουμε κανένα τραγούδι και καταλήγαμε στις 5 το πρωί να συζητάμε για το αν μπορεί η ψυχή να καθαρθεί, με ποια νάματα και σε ποια ζωή…
Μετά γνώρισα κι άλλα ανοιχτά μυαλά, που αγαπούσαν πολύ την Ελλάδα –όπως κι εγώ– και είδαμε μια άλλη χώρα να ξετυλίγεται εμπρός μας, που κανείς έως τότε δεν πρόβαλλε… Κι είπαμε: Ιδού πεδίον δόξης λαμπρόν!

Ποια συμβουλή των γονιών σας έχει διαχρονική αξία για εσάς;
Όλα τα παιδιά, όταν μιλούν οι γονείς τους, τους ακούν με κάποια βαριεστιμάρα, έως και αγγαρεία. Εγώ όμως ρούφαγα το κάθε φωνήεν και το κάθε σύμφωνό τους. Ιδίως του φανοφόρου πατέρα μου. Παίζαμε μαζί μπάλα και… Γεωγραφία! Σκάκι και… Ιστορία! Κι εκεί πάνω, στο παιχνίδι, λέγονταν τα σπουδαιότερα… Εκεί εντυπώνεται ένα παιδί.
Κι εκεί θυμάμαι ακόμη μια φράση, που μου είχε πει: «Παιδί μου, κανέναν δεν μπορείς να τον πας παραπέρα, απ’ όσο ο ίδιος έχει θέσει το όριό του», φράση που ξανάκουσα μετά, παραπλήσια, από το Μάνο Λοΐζο και την είδα κι εγώ να ισχύει στη ζωή…

Αν και δεν είστε Ίμβριος, απ’ όσο γνωρίζω, γράψατε ένα αξιόλογο βιβλίο, που φέρει τον τίτλο "Ίμβρος παιπαλόεσσα. Το ιερό νησί του Ερμού, τ’ ουρανού και των δακρύων…". Μιλήστε μας γι’ αυτό.
Αγαπώ την Ίμβρο, όπως αγαπώ κάθε γωνιά του Ελληνισμού. Θα ήθελα να γράψω βιβλία για κάθε ελληνική γωνιά, κάθε ελληνική λεπτομέρεια. Μακάρι να βρεθούν οι ανάλογοι εκδότες να τα εκδώσουν. Γιατί, για τέτοια βιβλία, χρειάζεσαι εκδότες με ευαισθησία στην περιοχή στην οποία αναφέρεσαι. Και μέχρι στιγμής και οι εκδόσεις "Ερωδιός" (που εξέδωσαν το λεύκωμά μου για τη Σαμοθράκη), και οι εκδόσεις "Κάδμος" (που εξέδωσαν το βιβλίο μου για τη Μ. Ασία), και οι εκδόσεις "Ενδοχώρα" (που εξέδωσαν αυτό της Ίμβρου) το έχουν αποδείξει.
Χωρίς ευαισθησία στην προσέγγιση, δεν μπορείς να περιγράψεις τίποτε. Χωρίς επιτόπια έρευνα, χωρίς να μιλήσεις με τους εντόπιους, να πιεις απ’ το νερό τους, να γευτείς τα φαγητά τους, να μυρίσεις τον αέρα τους, θα περιγράφεις, εν τέλει, έναν άλλον τόπο. Κι εγώ «ματώνω» στους τόπους όπου πάω και περιγράφω. Και πάω και ξαναπάω…
Ίσως, γι’ αυτό έχω κερδίσει την εμπιστοσύνη του αναγνωστικού κοινού, διότι γνωρίζει ότι γνωρίζω αυτό που γράφω…

Πριν λίγες μέρες, ανήμερα της εθνικής επετείου των Τούρκων, βάνδαλοι κατέστρεψαν εβδομήντα οχτώ τάφους στο Κοιμητήριο της Παναγίας στη Χώρα της Ίμβρου. Το περιστατικό θορύβησε τις ελληνικές Αρχές, αλλά επί της ουσίας βλέπουμε να μη γίνεται τίποτα το ιδιαίτερο, αφού δεν είναι η πρώτη φορά που σημειώνονται ανάλογοι βανδαλισμοί. Ποια η γνώμη σας; Πιστεύετε ότι οι Ίμβριοι, κάποια στιγμή, θα φτάσουν στο σημείο να ζουν στην πατρίδα τους ελεύθεροι, χωρίς να φοβούνται για την ίδια τους τη ζωή;
Οι "βανδαλισμοί" γίνονται από ανθρώπους / βανδάλους. Κι αυτοί πάντα υπήρχαν και θα υπάρχουν. Όπως υπάρχουν οι φιλήσυχοι, υπάρχουν κι αυτοί. Άλλες εποχές είναι ολιγότεροι (ειρηνικές εποχές) και άλλες πολυαριθμότεροι (πολεμικές εποχές). Σημασία έχει τι κάνουν οι πολιτικές ηγεσίες, για να τους απομονώσουν, αλλά στις ηγεσίες δεν συμφέρει μια ειρηνική εποχή! Διότι τότε ο άνθρωπος είναι ελεύθερος να σκεφτεί. Ενώ, όσο τρομοκρατείται, τόσο υποτάσσεται.
Όσο για τους Ιμβρίους, πιστεύω πως, αν ενωθούν όλοι μαζί –και είναι πολλοί– μπορούν να πετύχουν πολλά. Οι Έλληνες πάντα, όταν ομονοούσαν, μεγαλουργούσαν. Οι Ίμβριοι –όσοι θέλουν– πρέπει να γυρίσουν στο νησί τους, ελεύθεροι, με τα δικαιώματά τους, που απορρέουν από τη Συνθήκη της Λωζάννης. Εάν αυτό ο γείτονας δεν επιτρέπει να συμβαίνει, τότε η Τουρκία είναι υπόλογος στα μάτια της Διεθνούς Κοινότητος, στην οποία θέλει να ενταχθεί. Πρώτα πρέπει να σέβεσαι τον εαυτό σου και την υπογραφή σου και μετά να ζητάς να σε σεβαστούν οι υπόλοιποι…

Αν στέλνατε ένα μήνυμα οπουδήποτε στον κόσμο, πού θα το στέλνατε και ποιο θα ήταν αυτό;
Θα ήταν σε ένα μακρινό αστέρι, που να είχε τις ίδιες συνθήκες δημιουργίας ζωής με τη Γη και θα του έλεγα: Αν έχει καταφέρει κάτι περισσότερο από εμάς, ας έλθει να μας δώσει τα φώτα του. Αν όχι, ας μας στείλει ένα μήνυμα, να δούμε πού βρίσκεται και να πάμε εμείς, μήπως και αρχίσουμε από την αρχή, σοφότεροι, και κάνουμε λιγότερα λάθη.
Αλλά δεν έχω χρήματα για ένα τόσο ακριβό γραμματόσημο… Οπότε περιορίζομαι στα μηνύματα που στέλνω μέσα απ’ τα γραπτά μου, κι ας έλθουν όσοι παραλήπτες θέλουν…

Τι σας ενοχλεί περισσότερο στην εποχή μας και ποια, κατά τη γνώμη σας, είναι τα σπουδαιότερα πνευματικά προβλήματα του σύγχρονου ανθρώπου;
Με ενοχλεί η έλλειψη παιδείας. Η αδιαφορία της νεολαίας, η αγένεια, η σύγχυση, ο αχταρμάς, η εκμόλυνσις, τα λάθος πρότυπα… Η φήμη που καλείται είδηση… Το παρασκήνιο που ξεπερνά το προσκήνιο… Η κλειδαρότρυπα που θεωρείται πύλη εισόδου…
Γι’ αυτά ευθύνεται η γενιά μου. Και τα μέσα που χρησιμοποίησε: Η τηλεόραση, ο Τύπος, οι πολιτικοί, οι δάσκαλοι και οι καθηγητάδες, οι Αρχές…
Οι πνευματικοί άνθρωποι σήμερα δεν μπορούν να ασχοληθούν απερίσπαστοι με το έργο τους, διότι τους πνίγουν χιλιάδες απλά προβλήματα επιβίωσης, που ένα κράτος, που σέβεται τον εαυτό του, θα έπρεπε να είχε φροντίσει να επιλυθούν… Κράτος χωρίς ποιητές και συγγραφείς και γενικά πνευματικούς ανθρώπους, ελεύθερους στο έργο τους, είναι ένα κράτος που, αργά ή γρήγορα, θα παράγει μόνον πατάτες και ίσως, στην καλύτερη, να κατασκευάζει και καμιά κρεατομηχανή…

Ασχολείστε τόσο με την ποίηση και το μυθιστόρημα, όσο και με το θέατρο. Πιστεύετε ότι η εποχή μας θα γεννήσει έργα που θα παίζονται αιώνες μετά;
Η πνευματική δημιουργία κάνει μια ολιγόχρονη μεταπαυσωλή. Αλλά η εποχή είναι καιρό επίτοκος. Όταν θα γίνουν τα γεννητούρια, δεν θα είμαστε εκεί. Τα μωρά θα μεγαλώσουν και ο χρόνος θα δείξει. Δεν μπορώ να προφητέψω. Η δημιουργία είναι κάτι το τόσο επισφαλές, που οποιαδήποτε πρόβλεψη θα ήταν έως ανούσια. Σκεφτείτε ότι και τον Μπετόβεν και τον Μότσαρτ –και τόσους άλλους πνευματικούς δημιουργούς– τους είχαν κατακρίνει στην εποχή τους!
Ας γεννήσει, λοιπόν, με το καλό και… βλέπουμε!

Εκτός από την έρευνα και τη συγγραφή, τι άλλο σας κρατάει ή σας ανυψώνει;
Η χαρά στα μάτια ενός αναγνώστη ή ακροατή μου, όταν πήρε από μένα κάτι που έψαχνε καιρό!
Δεν υπάρχει μεγαλύτερη ευτυχία από το να δίνεις στους ανθρώπους…

Δημιουργικά πού βρίσκεστε αυτήν την περίοδο; Ποια είναι τα μελλοντικά σας σχέδια;
Υπάρχουν ένα σωρό άλλα βιβλία μου υπό έκδοσιν. Θέματα που τα δουλεύω καιρό και, παράλληλα, για να μην πάθω τη μεγαλύτερη ασθένεια του μελετητή, που είναι η μονομανία. Έτσι, είναι προς έκδοσιν βιβλία μου για τους Παξούς, την Ερείκουσα –που οι πιο πολλοί δεν ξέρουν να την δείξουν ούτε στον χάρτη– τον αρχαίο Πόντο, τη Λακωνία, τα "Αρχαία ερωτικά παιγνίδια και παθήματα", τη Φολέγανδρο, την Ιθάκη του Οδυσσέως, τη Γαύδο, την Αγία Πετρούπολη και τη σχέση της με την Κωνσταντινούπολη, τους αρχαίους Πελοποννήσιους λόγιους και ποιητές, τα σχόλιά μου στο έργο του Πλουτάρχου "Περί ποταμών και ορών επωνυμίας", τα ιάματα του Ασκληπιείου της Επιδαύρου και την ασκληπιεία Ιατρική, μια μελέτη με τίτλο "Η Ελλάς στο ελληνικό τραγούδι", μια άλλη για τα Αναστενάρια, κ.λπ. Και άλλα, που ακόμη δεν έχω βάλει σε τάξη, ο άτακτος…
Επιμέλεια: Βάσω Β. Παππά http://www.gnomihalkidikis.gr/